Doradztwo w zakresie uznania moich kwalifikacji

Uznanie kwalifikacji zawodowych nabytych poza granicami Niemiec ma stworzyć osobom z wykształceniem zagranicznym lepsze szanse dostępu do systemu kształcenia i rynku pracy w Niemczech.

W postępowaniu mającym na celu uznanie kwalifikacji weryfikuje się zagraniczne wykształcenie i kwalifikacje zawodowe pod kątem ich treści, formy oraz czasu trwania i w przypadku uznania wydaje się decyzję o równoważności z kwalifikacjami niemieckimi.

Formalne uznanie kwalifikacji zawodowych jest obligatoryjnym warunkiem podjęcia pracy w zawodzie regulowanym. Podczas ubiegania się o pracę w zawodzie nieregulowanym uznanie kwalifikacji zawodowych nie jest wprawdzie warunkiem obligatoryjnym, ale zapewnia większą przejrzystość posiadanych kwalifikacji zawodowych, dzięki czemu pracodawcy niemieccy mogą je lepiej ocenić. Dlatego uznanie kwalifikacji zawodowych może zwiększyć szanse na rynku pracy również w przypadku zawodu nieregulowanego.

Należy zwrócić się osobiście do poradni IQ.

Do złożenia we właściwym biurze wniosku o uznanie kalifikacji zawodowych niezbędne są z reguły następujące dokumenty:

• dowód tożsamości (np. dowód osobisty lub paszport)
• uwierzytelnione kopie oryginałów świadectw
• uwierzytelnione kopie przetłumaczonych świadectw
• życiorys w formie tabelarycznej w języku niemieckim, łącznie z dokumentami potwierdzającymi istotne doświadczenie zawodowe, wykonywane obowiązki i doskonalenie zawodowe
• wypełniony formularz wniosku właściwego biura
• oświadczenie, czy dana osoba składała wniosek już wcześniej (również w innym kraju związkowym)
• w przypadku zawodów regulowanych: zaświadczenie o prawie do wykonywania zawodu w kraju pochodzenia

Wskazówka: wymagane dokumenty mogą różnić się w zależności od urzędu uznającego kwalifikacje lub postępowania (np. BVFG, BQFG lub ustawa o zawodach regulowanych).

Po złożeniu wniosku właściwy urząd potwierdza wpłynięcie wniosku najpóźniej w ciągu miesiąca i ewentualnie informuje, jakie dokumenty należy jeszcze uzupełnić. Jeżeli wszystkie dokumenty są kompletne, postępowanie mające na celu uznanie kwalifikacji zawodowych trwa maksymalnie trzy miesiące.

Jeżeli z ważnych powodów złożenie wymaganych potwierdzeń nie będzie możliwe w ogóle lub będzie możliwe jedynie częściowo, właściwy urząd przeprowadza ocenę równoważności dla zawodów nieregulowanych w oparciu o inne procedury, jak na przykład sprawdzian praktyczny pracy, rozmowa specjalistyczna, egzamin praktyczny i teoretyczny lub weryfikacja przez biegłego.

Ocena równoważności może się zakończyć następującymi wynikami:

 1. Brak istotnych różnic

   Urząd zaświadcza pełną równoważność (wydaje decyzję o równoważności). Następuje prawne zrównoważenie z osobami posiadającymi adekwatne niemieckie wykształcenie zawodowe.

 2. Istotne różnice

    W tym przypadku doświadczenie zawodowe lub szkolenia uzupełniające nie mogą zrekompensować stwierdzonych różnic.
    W przypadku zawodów nieregulowanych wydawana jest decyzja o równoważności częściowej, w której opisane są posiadane kwalifikacje i różnice w stosunku do wykształcenia niemieckiego. Decyzja zwiększa przejrzystość posiadanych kwalifikacji na ryku pracy i umożliwia zdobycie ukierunkowanych kwalifikacji na kursach dokształcających.
    W przypadku zawodów regulowanych wydawane jest warunkowe dopuszczenie do wykonywania zawodu, tzn. do wykonywania danego zawodu konieczny jest udział w szkoleniach wyrównawczych (w zależności od przepisów regulujących dostęp do wykonywania zawodu: egzamin kwalifikacyjny, weryfikacja wiedzy lub kurs adaptacyjny).

3. Brak równoważności

 Wniosek o uznanie kwalifikacji może zostać odrzucony, jeżeli brak jest równoważności między wykształceniem zagranicznym a niemieckim.
Aby móc pracować w danym zawodzie, w przypadku zawodów nieregulowanych możliwy jest udział w kursach dokształcających; w przypadku zawodów regulowanych taki udział jest wręcz obligatoryjny.

• Nostryfikacja akademicka

W przypadku nostryfikacji akademickiej chodzi o przyporządkowanie zagranicznych świadectw szkolnych i zaliczonych na studiach przedmiotów do niemieckiego systemu kształcenia. Uznanie świadectw jest na przykład niezbędne do rozpoczęcia studiów lub kształcenia zawodowego. Jednostką upoważnioną w Brandenburgii do nostryfikacji jest Państwowy Urząd Administracji Szkolnej w Cottbus. Więcej informacji: http://www.schulaemter.brandenburg.de/sixcms/detail.php/bb2.c.457919.de 

Do uznania przedmiotów zaliczonych na studiach zagranicznych uprawnione są wyższe uczelnie.

• Uznanie kwalifikacji zawodowych

W przypadku uznawania kwalifikacji zawodowych rozróżnia się zawody regulowane i nieregulowane. W przypadku zawodów nieregulowanych wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych należy złożyć w jednej z właściwych izb gospodarczych (Izba Przemysłowo-Handlowa, Izba Rzemieślnicza, Izba Rolnicza itd.), natomiast w przypadku zawodów regulowanych – w jednostce właściwej do wydania zgody na podjęcie pracy w danym zawodzie lub wykonywanie danego zawodu.

Zawód regulowany oznacza, że podjęcie pracy w danym zawodzie lub wykonywanie danego zawodu wymaga posiadania określonych kwalifikacji zawodowych. Do wykonywania danego zawodu regulowanego obligatoryjnie wymagane jest uznanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Do zawodów regulowanych należą na przykład zawody w sferze ochrony zdrowia, takie jak lekarz, czy w sferze pedagogicznej, takie jak wychowawca.

Do zawodów nieregulowanych należy 350 zawodów dualnego systemu kształcenia i 180 kwalifikacji zdobywanych w ramach kształcenia uzupełniającego. W tym przypadku uznanie kwalifikacji nie jest zasadniczo konieczne, tzn. na rynku pracy można się ubiegać o pracę bezpośrednio, bez formalnego uznania kwalifikacji zawodowych. Niemniej taka procedura może być wskazana, ponieważ zapewnia większą przejrzystość posiadanych kwalifikacji zawodowych.

Dyplomy szkół wyższych w dziedzinach nieregulowanych, jak na przykład nauki ekonomiczne, biologia, językoznawstwo, informatyka itd., nie wymagają formalnej nostryfikacji. Aby móc pracować w tych zawodach, należy jednak udokumentować wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie studiów poprzez przedłożenie dyplomu uczelni. W celu ułatwienia pracodawcy klasyfikacji zagranicznego świadectwa można złożyć wniosek do Centralnego Urzędu ds. Szkolnictwa Zagranicznego (ZAB) o tak zwaną „ewaluację świadectwa”. W tym przypadku nie chodzi o formalną nostryfikację, lecz o klasyfikację porównawczą. Ewaluacja świadectwa wykonana przez ZAB opisuje posiadane zagraniczne kwalifikacje akademickie i poświadcza ich przydatność zawodową i akademicką.

Więcej informacji: https://www.kmk.org/service/anerkennung-auslaendischer-abschluesse/zeugnisbewertung-fuer-auslaendische-hochschulqualifikationen.html

Ustawa modyfikująca zasady stwierdzania i uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych za granicą (federalna ustawa o uznawaniu kwalifikacji): http://www.gesetze-im-internet.de/bqfg/

Obowiązująca na terenie Brandenburgii ustawa o opiniowaniu równoważności kwalifikacji zawodowych nabytych za granicą (brandenburska ustawa o uznawaniu kwalifikacji zawodowych - BbgBQFG): http://bravors.brandenburg.de/gesetze/bbgbqfg

Dyrektywa UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (2005/36/WE): http://eur-lex.europa.eu/legal-content/DE/TXT/PDF/?uri=CELEX:02005L0036-20160524&qid=1500457851156&from=en

Indywidualną pomoc doradczą oferują poradnie ds. uznawania kwalifikacji zawodowych zrzeszone w Sieci IQ Brandenburgia.

Nie ma jednego, centralnego urzędu upoważnionego do uznawania kwalifikacji we wszystkich zawodach!
Uznawanie kwalifikacji odnoszących się do zawodów dualnego systemu kształcenia leży w gestii izb gospodarczych:

• Zawody przemysłowo-techniczne i handlowe: Izba Przemysłowo-Handlowa FOSA w Norymberdze, urząd centralny dla całych Niemiec
• Zawody rzemieślnicze: Izba Rzemieślnicza we Frankfurcie nad Odrą, Cottbus, Poczdam

Zawody regulowane – w Brandenburgii do wydania zgody na podjęcie pracy w danym zawodzie lub wykonywanie danego zawodu upoważnione są urzędy krajowe:

• Zawody w ochronie zdrowia (pielęgniarki/pielęgniarze, opiekunowie i opiekunki osób chorych i zdrowych, położne, fizjoterapeuci i inni): Krajowy urząd bezpieczeństwa pracy, ochrony konsumentów i ochrony zdrowia (LAVG)
• Akademickie zawody lecznicze (lekarze, dentyści, aptekarze, psychoterapeuci): Krajowy urząd bezpieczeństwa pracy, ochrony konsumentów i ochrony zdrowia (LAVG)
• Opiekunowie osób starszych: Brandenburski urząd pomocy społecznej i zaopatrzenia (LASV)
• Nauczyciele: Ministerstwo oświaty, młodzieży i sportu (MBJS)
• Inżynierowie: Brandenburska Izba Inżynierów (BBIK)
• Wychowawcy: Państwowy Urząd Administracji Szkolnej w Cottbus
• Pedagodzy społeczni i pracownicy socjalni: Brandenburski urząd pomocy społecznej i zaopatrzenia (LASV)

Postępowania mające na celu uznanie kwalifikacji zawodowych są odpłatne. Wysokość opłat zależy od regulacji taryfowych danego urzędu oraz indywidualnego nakładu pracy związanego z przeprowadzeniem postępowania.

Aktualnie wysokość opłat kształtuje się – w zależności od rodzaju ukończonej szkoły i właściwego urzędu – na poziomie od 25 € do 1000 €. Izba Przemysłowo-Handlowa FOSA i izby rzemieślnicze pobierają – w zależności od zakresu postępowania – od 100 € do 600 €. W przypadku decyzji odmownej koszty wynoszą od 100 € do 200 €. Centralny Urząd ds. Szkolnictwa Zagranicznego (ZAB), który zajmuje się ewaluacją nieregulowanych zawodów akademickich, pobiera za indywidualną ocenę świadectwa opłatę w wysokości 200 €.

Należy się również liczyć z kosztami dodatkowymi za uwierzytelnienie, tłumaczenie lub sporządzenie kopii.

Na początku wnioskodawca musi samodzielnie pokryć koszty związane z postępowaniem mającym na celu uznanie kwalifikacji zawodowych. Niemniej istnieje możliwość refundacji kosztów:

• Dla petentów urzędów pracy i ośrodków pośrednictwa pracy – pod warunkiem udokumentowania, że uznanie kwalifikacji zawodowych służy integracji na rynku pracy. Bliższych informacji udzielają kompetentni w tym zakresie doradcy urzędów pracy i ośrodków pośrednictwa pracy. Więcej informacji na ten temat można znaleźć między innymi pod adresem: https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/de/pro/finanzielle-foerderung.php
• Osoby w trudnej sytuacji materialnej, w szczególności osoby pracujące na stanowiskach poniżej posiadanych kwalifikacji, mogą skorzystać z dotacji na uznanie kwalifikacji zawodowych. Wniosek o dofinansowanie można złożyć do centralnego ośrodka pomocy finansowej za pośrednictwem poradni zajmujących się uznawaniem kwalifikacji zawodowych i/lub weryfikacją postępowań mających na celu uznanie kwalifikacji zawodowych. Więcej informacji:https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/de/pro/anerkennungszuschuss.php

Indywidualną pomoc doradczą oferują poradnie ds. uznawania kwalifikacji zawodowych zrzeszone w Sieci IQ Brandenburgia.

Indywidualną pomoc doradczą oferują poradnie ds. uznawania kwalifikacji zawodowych zrzeszone w Sieci IQ Brandenburgia.